Dilimize Almancadan Geçen Bu Kelimelerin Hikayesini Biliyor muydunuz?

Dilimize Almancadan Geçen Kelimeler

Almanca ve Türkçe arasındaki etkileşim 19. yüzyıla dayanır. Bu etkileşimin altında, Türk ordusunun Almanya'yla başlattığı yenileştirme hareketleri mevcuttur.  Bilim alanındaki ilerlemenin ve iki ülke arasındaki kültürel ilişkilerin yoğunlaşmasıyla Türkiye'de Almanca öğretimi yaygınlaşmaya başlamış, böylece dilimizde Almanca kelimelerin sayısında artış görülmüştür.

İşte dilimize geçen Almanca kelimelerden bazı örnekler:

Bitter: Almancada "acı" anlamına gelen bir kelimedir. Yaşanan acı olayları tasvir ederken de kullanılır fakat biz sadece çikolatasıyla ilgileniyoruz.

Lümpen: Kelimenin Almancası olan "lumpen"; yırtık, eski bez parçası, paçavra anlamında kullanılsa da sosyal sınıflama amacıyla Türkçede; ahlaki değerlerden yoksun, eğitimsiz, kültürsüz gibi sıfatlarla açıklanabilen bir kelime olarak kullanılır.

Şalter: "Schalten" kelimesi aldığı edata göre açma ve kapama kelimelerinin türlerini oluştururken Türkçedeki kullanımı belli büyüklükteki elektrik düğmesi şeklindedir.

Vasistas / Was ist das? : "Bu nedir?" anlamına gelen bu kelime grubunun hikâyesi oldukça dikkat çekicidir:

18. yy Orta Avrupası'ndayız. Hava karardıkça soğumakta. Kurda kuşa yem olmamak için biraz ötede tüten bacaya doğru yürüyoruz. Han gibi duran mekânın kapısını yumruklayınca ortasındaki küçük tahta pencere açılıyor ve adamın biri, yüzünü parmaklıklara dayayıp bağırıyor karanlığa: "WAS IST DAAAS!"

"Buyur?..." Olaya Fransız kalıyoruz ama belli ki pek hoş gelmemişiz. Biraz ileride bir kulübe daha var. Gidip şansımızı orada deniyoruz: "Tak tak tak!" Yine küçük pencere yine bir kafa: "Was ist das!?"

"Vasistas" ne yahu? Şu tuhaf pencereden kafayı çıkartan "vasistas" diyor. "Vasistas penceresi" midir nedir bu? Fransızız ya anlamıyoruz. Zira adamlar Alman. Kendi dillerinde "was ist das?" yani "nedir bu?" diyorlar. Meğer kim olduğumuzu sorarlarmış. Ama artık çok geç... Bu tip küçük pencerelerin adı Fransızcada "vasistas" olarak sabitleniyor ve Türkçeye de aynı şekilde geçiyor.